رهبری کارآفرینانه چیست و چرا اهمیت دارد؟
به نقل از کالج بابسون، احتمالاً بخشی از آنچه این فرد را بسیار مؤثر کرده، داشتن ویژگی‌های یک رهبر کارآفرین بوده است. این متن به بررسی ویژگی‌های کارآفرینانه رهبری می‌پردازد که رویکردی متفاوت برای هدایت و راهنمایی افراد ارائه می‌کند، از جمله تعریف کلی رهبری کارآفرینانه. بهترین رهبر کارآفرین در آزمایش، یادگیری و بهبود مهارت دارد. وقتی این مجموعه مهارت‌ها را با رویکرد سنتی “ابتدا تحلیل، سپس اقدام” مقایسه کنید، تفاوت آشکار می‌شود. یک رهبر تجاری سنتی ممکن است در کنار هم قرار دادن یک پازل با تصویر مشخص عالی باشد، در حالی که یک رهبر کارآفرین می‌تواند بدون هیچ تصویری، قطعات را کنار هم بچیند.
در دنیای پرنوسان و غیرقابل‌پیش‌بینی، این ویژگی‌های رهبری کارآفرینانه ضروری هستند.
رهبری کارآفرینانه چیست؟
رهبران کارآفرین از قدرت روابط بهره می‌گیرند و افراد را در اولویت قرار می‌دهند، که همین امر به آن‌ها کمک می‌کند تا چالش‌های دشوار را بپذیرند و حل کنند. «رهبری کارآفرینانه یک طرز فکر است که سازمان‌ها را بر حل مشکلات و تبدیل آن‌ها به فرصت‌هایی برای ایجاد ارزش اقتصادی و اجتماعی متمرکز می‌کند»، استیون اسپینلی جونیور، رئیس کالج بابسون می‌گوید. سبک‌های مختلفی از رهبری کارآفرینانه وجود دارد، اما در هسته اصلی آن، رهبران کارآفرین همواره ذهنیتی مبتنی بر اولویت دادن به افراد دارند.
برای پروفسور جی رائو، رهبری کارآفرینانه با خوش‌بینی بی‌پایان نسبت به جهان همراه است. او می‌گوید: «رهبران کارآفرین فقط مدیران ریسک نیستند؛ آن‌ها دوگانه‌نگر هستند و در هدایت عدم قطعیت مهارت دارند. آن‌ها دیدگاهی مثبت به آینده دارند، زیرا همیشه به دنبال بهبود شرایط هستند.»
پروفسور نن لنگویتز از کالج بابسون می‌گوید: باز بودن برای یادگیری یکی از ویژگی‌های کلیدی رهبری کارآفرینانه است. مانند کارآفرینان، رهبران کارآفرین ساخته می‌شوند، نه اینکه به دنیا بیایند. این مهارتی است که با گذشت زمان و تمرین می‌توان آن را پرورش داد.
او می‌گوید: «بهترین رهبران، یادگیرندگان هستند. هرچه بتوانید ذهنیت یادگیری را بیشتر توسعه دهید، در باز ماندن برای شنیدن ایده‌های جدید، بررسی دیدگاه‌های مخالف و رسیدن به تصمیمات بهتر، موفق‌تر خواهید بود.»
ویژگی‌های یک رهبر کارآفرین خوب چیست؟ رهبری کارآفرینانه دارای چندین ویژگی حیاتی است:
- رهبران کارآفرین تمایل دارند مشکلات را به صورت مشارکتی حل کنند.
- رهبران کارآفرین به عمل اهمیت می‌دهند و نتیجه‌محور هستند.
- رهبران کارآفرین باور دارند که شرایط می‌تواند بهتر شود و آن‌ها می‌توانند تأثیر معناداری بگذارند.
این‌ها نظرات دی. آر. ویدر، معاون نوآوری کالج بابسون است. او می‌گوید: «رهبران کارآفرین می‌توانند از هر موقعیتی رهبری کنند. آن‌ها می‌دانند رهبری همیشه از بالا نمی‌آید و از عمل شکل می‌گیرد، نه از سلسله‌مراتب. این افراد حل‌کنندگان مشکلات مشارکتی با عملکرد بالا هستند و در تمام صنایع به شدت مورد نیازند.»
امروزه، این ویژگی‌های کارآفرینانه بیش از هر زمان دیگری در همه بخش‌ها لازم است. به گفته بنجامین دیویس، فارغ‌التحصیل جدید کالج بابسون، «رهبران کارآفرین کاتالیزور موج بعدی ایده‌های تحول‌آفرین هستند.
اسکات تیلور، استاد رفتار سازمانی و رئیس کرسی «آرتور ام. بلانک» در رهبری مبتنی بر ارزش‌ها در دانشگاه (کالج) بابسون، می‌گوید: «چیزی که شب‌ها مرا بیدار نگه می‌دارد، این است که چرا ما این مشکلات و چالش‌های دیرپا را در جهان داریم؟» او ادامه می‌دهد: «ما نمی‌توانیم افرادی را گرد هم بیاوریم که منابع، دانش، توانمندی‌ها و تأثیر کافی برای کار کردن بر روی این مسائل بسیار پیچیده را داشته باشند. مشکل در رهبری است، بنابراین نیاز به آن احساس می‌شود.»
تیلور معتقد است که مدل‌های رهبری قدیمی است که به جامعه آسیب می‌زنند، نه خود رهبران. او بر این باور است که برای تغییر وضعیت، به مدل جدیدی از رهبری نیاز داریم. تحقیقاتی که به رهبری تیلور در دانشگاه بابسون انجام شده، آن مدل جدید را ارائه داده است.
یک مدل نوآورانه
اولین تعاریف رهبری کارآفرینانه به اوایل دهه ۱۹۹۰ برمی‌گردد و در توسعه این مفهوم، اعضای هیئت علمی دانشگاه بابسون، از جمله دانا گرینبرگ، استاد رفتار سازمانی و نویسنده کتاب رهبری کارآفرینانه جدید: پرورش رهبرانی که فرصت‌های اجتماعی و اقتصادی را شکل می‌دهند، که در سال ۲۰۱۱ منتشر شد، در خط مقدم قرار داشته‌اند. از آن زمان به بعد، رهبری کارآفرینانه به عنوان یک مهارت حرفه‌ای و یک رشته علمی محبوبیت بیشتری پیدا کرده است.
دانشگاه بابسون، که به عنوان بهترین مدرسه آموزش کارآفرینی در جهان شناخته می‌شود، به‌خوبی در موقعیتی قرار دارد که پیشگام رهبری کارآفرینانه باشد. در سال 2019، با یک اهدا 50 میلیون دلاری از آرتور ام. بلانک (فارغ‌التحصیل سال 1963 و افتخاری 1998)، دانشگاه بابسون مدرسه Arthur M. Blank برای رهبری کارآفرینانه را راه‌اندازی کرد.
«این DNA ما است. ما آن را زندگی می‌کنیم، تمرین می‌کنیم و آموزش می‌دهیم»، تیلور می‌گوید. «ما به دلیل آن تاریخ، ارتباطات و روابط‌مان به طور ویژه‌ای واجد شرایط هستیم، اما فکر می‌کنم یک بخش دیگر هم وجود دارد: ما می‌خواهیم بتوانیم به جهان در حل این مسائل پیچیده کمک کنیم.»
در مدرسه بلانک دانشگاه بابسون، تیلور رهبری کارهای گسترده همکارانش را برای تحقیق و پیشبرد رهبری کارآفرینانه بر عهده داشته است که امسال به مرحله جدیدی می‌رسد. تیلور قرار است تحقیقات مدرسه بلانک را تابستان امسال در کنفرانس سالانه انجمن مدیریت، مهم‌ترین کنفرانس برای محققان مدیریت و سازمان، ارائه کند. همچنین، مقاله علمی تیم درباره رهبری کارآفرینانه به زودی برای انتشار در یک نشریه علمی معتبر ارسال خواهد شد.
مهم‌تر از همه، تحقیقات مدرسه بلانک دانشگاه بابسون اولین مدل علمی برای توضیح رهبری کارآفرینانه را ایجاد کرده است. تعاریف موجود عمدتاً یا در حوزه کارآفرینی یا رهبری ریشه دارند. مدل بابسون، اما، هدف دارد تا تعریف را با ادغام این دو حوزه و استفاده از علم اعصاب به شیوه‌های نوآورانه گسترش دهد و روشن‌تر کند.
تیلور در توضیح ساده‌تر می‌گوید رهبری کارآفرینانه «توانایی کمک به افراد به شیوه‌ای تاثیرگذار برای افزایش ظرفیت آن‌ها در شناسایی و استفاده از فرصت‌های کارآفرینی» است.
«ما اینجا فقط در مورد کسب‌وکارها صحبت نمی‌کنیم»، تیلور می‌گوید. «ما در مورد حل مسائل پیچیده، ایجاد سازمان‌های پایدار صحبت می‌کنیم که بر محیط زیست، اقتصاد و جامعه تاثیر می‌گذارند.»
اولویت دادن به مردم
دیدگاه سنتی رهبری اغلب بر یک شخصیت قهرمانانه تک‌محور تکیه دارد—یک رهبر قدرتمند که پیروان را به سمت یک هدف مشترک هدایت می‌کند. و تعاریف موجود از رهبری کارآفرینانه عمدتاً از «رهبری تحول‌آفرین» وام گرفته شده است، که بر رهبرانی تمرکز دارد که قادر به تغییر یک سیستم اجتماعی یا گروهی از مردم به نحوی هستند.
«اما، آن پایه رهبری تحول‌آفرین که رهبری کارآفرینانه بر آن بنا شده اکنون کمی ناپایدار است»، تیلور می‌گوید. آنچه که در اینجا کمبود دارد، روابط میان افراد است. مدل رهبری کارآفرینانه دانشگاه بابسون بر دینامیک‌های روابطی حیاتی تمرکز دارد و تحقیقاتی در زمینه انگیزش انسانی را دربر می‌گیرد. «علم به ما کمک کرده است تا بفهمیم چرا مردم کاری را که انجام می‌دهند، انجام می‌دهند و چه چیزی باعث عملکرد مؤثر در سطح فردی، تیمی یا سازمانی می‌شود.»
برای شروع، رهبران کارآفرینانه باید وضوح درونی داشته باشند. با هدایت مطمئن بر اساس ارزش‌ها و باورهای خود، آن‌ها می‌توانند تمرکز بهتری بر دیگران داشته باشند. «مدل ما بررسی می‌کند که این چگونه از منظر انگیزشی و دینامیک اتفاق می‌افتد»، تیلور می‌گوید.
«با پرورش رهبران کارآفرینانه و اندازه‌گیری توانایی‌ها و تاثیرات آن‌ها، ما می‌توانیم تفکر و عمل کارآفرینانه® را به روشی هدفمند و مؤثرتر ترویج دهیم که حتی در چند سال گذشته نمی‌توانستیم تصورش را هم بکنیم. فکر می‌کنم آنچه خواهیم دید، فوق‌العاده خواهد بود.» اسکات تیلور، رئیس کرسی Arthur M. Blank در رهبری مبتنی بر ارزش‌ها
رهبران کارآفرینانه موفق باید بتوانند احساس همدلی را در میان دیگران نشان دهند و تقویت کنند. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که بخش‌هایی از مغز که مربوط به همدلی هستند، با نوآوری، خلاقیت و رفتارهای اجتماعی مثبت رابطه نزدیکی دارند. با این حال، وقتی این بخش‌ها فعال می‌شوند، بخش‌های دیگر مغز که برای تحلیل و بررسی اطلاعات هستند، کمتر فعالیت می‌کنند و برعکس.
«من معتقدم رهبران کارآفرینانه سریع‌تر از دیگر رهبران می‌توانند بین این دو بخش مغز جابه‌جا شوند و ما می‌توانیم این کارایی را افزایش دهیم»، تیلور می‌گوید. «این دانش باید بر شیوه نگاه ما به رهبری از منظر روابط انسانی و آنچه که یک رهبر باید انجام دهد تا دیگران را الهام ببخشد و انگیزه درونی آن‌ها را برای عملکرد بهتر تحریک کند، تاثیر بگذارد.»
پرورش رهبران کارآفرینانه
بیش از ۴۰ سال پیش، دانشگاه بابسون مفهوم کارآفرینی را به عنوان یک رشته علمی که می‌توان آن را آموخت و توسعه داد، معرفی کرد. حالا این دانشگاه در نظر دارد همین کار را برای رهبری کارآفرینانه انجام دهد.
تیلور می‌گوید مهارت‌های مورد نیاز برای رهبران کارآفرینانه، مانند انعطاف‌پذیری فکری و توانایی‌های اجتماعی، می‌توانند پرورش یابند و حتی اندازه‌گیری شوند. مدل بابسون شامل یک فرآیند برای تقویت توانایی‌های رهبران کارآفرینانه است که می‌تواند همکاری‌های جمعی برای حل مسائل پیچیده و ایجاد ارزش را افزایش دهد.
نتایج می‌توانند بسیار چشمگیر باشند.
«با پرورش رهبران کارآفرینانه و اندازه‌گیری توانایی‌ها و تاثیرات آن‌ها، ما می‌توانیم تفکر و عمل کارآفرینانه® را به روشی هدفمند و مؤثرتر ترویج دهیم که حتی در چند سال گذشته نمی‌توانستیم تصورش را بکنیم»، تیلور می‌گوید. «فکر می‌کنم آنچه خواهیم دید، فوق‌العاده خواهد بود.»
پس با وجود مشکلات پیچیده و مداومی که باعث بی‌خوابی می‌شوند، آیا رهبران کارآفرینانه می‌توانند جهان را تغییر دهند؟
تیلور بدون تردید پاسخ می‌دهد: «کاملاً.»